III.-VII. , IX-XIII. yüzyillarda Horasan ve Maveraünnehirde din, itikad, felsef, tasavvuf ve ilm düzeyde varlik gösteren hareketlerden birisi de kuskusuz Kerramiyyedir. Temel esin kaynagini Eb Hanfenin Kfe Okulundan alan bu kelam, mezheb ve tasavvuf yapilanma, Islam toplumunda sadece ezilen ve ötekilestirilenlerin degil; ayni zamanda zimm ve mevalinin de kendisine siginacaklari muhkem bir liman olmustur. Teolojik anlamda gelistirmis olduklari sicak ve yumusak üslupla, bircok Gayr-i Müslimin ve Ehl-i Kitabin sempatisini kazanarak onlarin islama girmelerini temin etmislerdir.
Muhaliflerinin ya da karsitlarinin kosullandiklari ve sadik davranmak zorunda kaldiklari inanc dizgeleri dogrultusunda onlara yöneltmis olduklari bütün elestiri, suclama, itham ve reddiyeler nesnel ve bilimsel olmaktan cok duygusal, mezheb ve ideolojik temellidir. Cünkü yapilan söz konusu elestiri, suclama ve ithamlar karsisinda Kerramiyye tamamiyla aykiriligi ve farkliligi ortaya koymustur. Bu bakimdan Kerramiyye, benimsemis oldugu iman görüsünden Allah tasavvuruna; peygamberlik algisindan ahiret düsüncesine; kurguladigi insan ve toplum anlayisindan metafizik dünyaya bakisina kadar tamamiyla orijinal ve asildir. Islam arastirmacilari, Kerram söylemin bütün yönleriyle analiz edildigi bu arastirmadan edinilecek bilgi ve tecrübe ile Kerram zahid ve bilim adamlarinin, Islam düsünce ve kültür tarihine olan etkilerini daha iyi kesfedecek ve düsünsel-fikirsel anlamda Kerramlerle ilgili tarih sürecte yaratilan olumsuz ve anlamsiz algi operasyonlarina asla itibar etmeyecektir.
