Onlar, Osmanlinin Ruslarla her kapismasinda ortada kalan ve Osmanlinin yenilgisiyle sonuclanan savaslarin magdurlariydi. Dagistan, Kirim, Ahiska gibi bölgelerde yasayan Kafkas halklari pes pese gelen sürgünlerde ve zorunlu göclerde sahip olduklari her seyi geride biraktilar. Kis Günesi, canlarini kurtarmanin derdine düsen bu insanlarin ölüm kalim savasini, sürgünlerin yarattigi psikolojik travmalari, göctükleri yerlerde yasama yeniden tutunma mücadelesini tarih gerceklere uygun olarak, duru bir dil ve akici üslupla, roman cercevesinde ele almaktadir.
Kis Günesi bizim yurt cografyasinda az tanidigimiz bir bölgede geciyor. 19. Yüzyil ve 20. Yüzyil dönemecindeki Türkiye tarihinin hareketliligi icinde bu bölgenin nelere tanik oldugunu pek ögrenemedik. Belki bundan yarim asir önce Sevket Süreyya Aydemirin Suyu Arayan Adam adli eserinde Birinci Cihan Savasindaki Dogu Anadolu ve Kafkaslar birlikte tasvir edildikten sonra bu tip bir edebiyatin noksanligi hep hissedildi. Ümran Dagasan Özlükün Kis Günesi böyle bir aile göcünü, ortam degisimini anlatiyor. Tarihi sadece kuru tarih calismalarindan ögrenemeyiz ve Türkiye halkinin drami henüz edebiyatin konusu oluyor.
- Ilber Ortayli
