Atatürk, Amasya Bildirgesinde her türlü büyük devlet güdümüne girme önerisini geri cevirmistir. Ulusa ve dünyaya duyurdugu bagimsizlik istencini, olaganüstü örgütleme basarisiyla, Erzurum ve Sivas kongrelerinde Ulusal gücü etken ve ulusal istenci egemen kilmak ilkesini uygulamistir. Ulusal örgütlenmenin en önemli asamasi, 23 Nisan 1920de TBMMnin Ankarada toplanmasi, ulusal istencin gerceklesmesine olanak saglanmasidir.
Laiklik, aydinlanmanin icerdigi unsurlardan birisidir. Aydinlanma, dinsel yobazliga, devlet baskiciligina, sermayenin egemenligi ve sömürüsüne karsi cikmak ve bireysel hak ve özgürleri savunmak ile olanaklidir.
Cumhuriyet degerleri, insanin özerk ve özgür bireye dönüsmesine ortam hazirladiklari icin, her türlü gericilige ve baskiciliga karsi savunulmalidir. Insanin insanlasmasini zorlastiran dinsel bagnazlik ve devlet baskiciligina karsi cikmak, Cumhuriyetin yerlestirmeye calistigi aydinlanma ögelerini güclendirmek demektir. AKP bunlarin tam tersini yapmakta, eski Türkiye nitelemesiyle hem kendi eskiligini örtmeye, hem de söz konusu degerleri etkisizlestirmeye calismaktadir.
Onur Bilge Kula, Türkiyede Aydinlanma ve Atatürk Devrimleri calismasiyla Anadoludaki düsünsel aydinlanmanin köklerinden yola cikarak Cumhuriyet devrimlerine kadar olan gelisiminin izini sürüyor. Cumhuriyetle olusan niteliksel sicramanin Türkiyenin aydinlanmasina sagladigi katkilari Bati aydinlanma felsefesiyle birlikte ve karsilastirarak ele aliyor.
