Delilik özgürlüktür; dünyanin mantiga, kurallara sigmayan düzenine karsi marjinal bir itirazdir, akla isyan eden sorumsuz bir akil denemesidir. Bu kitapta cok cesitli, cok anlamli kavramlar olan deli ve delilik, Türk kültürü temel alinarak arastirildi. Deli ve delilik; samandan sufiye, asiktan komik tiplere, tanrioglundan evliyaya, bimarhanelerde tedavi görenlerden cilgin kahramanlara ve esrar ilmini bilen evliyalara kadar genis bir muhtevaya sahiptir.
En azindan akli dengesi olmayan ve dogustan deli olanlarla, bir tecelladan, ilahi askin siddetinden, Hüsnü Mutlakin güzelliginden delirenleri; cesitli nedenlerden, mesela sarap icmekten, baharin gelisinden, kanin cosmasindan, asiri sinirden cinnet gecirenleri; fiziksel travmalar sebebiyle akli selimini kaybedenlerle, bazi toplumsal baskilardan dolayi kendini deli gibi kaleme verenleri; atilgan, dürüst, gözüpek delikanli, deli dolu olanlarla, deli veya zirdeli diye adlandirilanlari; Allahin güzel sifatlarinin azameti karsisinda sürekli cezbe halinde olanlarla, delilik hastaligina yakalananlari; deli muamelesi görenleri ve nihayet bunlarin hepsiyle kutsal delileri birbirinden ayirmak gerekir.
Fuzuli Bayatin Türk Kültüründe Deli ve Delilik adli bu calismasinda, bütün bu ayrimlar izah edildikten sonra varilan netice ise sudur Deliyi hastanelere kapatan, ona cüzzamli bir hasta, bazen de bir eglence vesilesi gibi bakan Avrupa kültürünün aksine, Türkler deliye, Allah tarafindan verilmis bir emanet olarak bakmislardir.
