Eb Mansr el-Matürd, bugünkü Özbekistanin sinirlari icinde yer alan Semerkant sehrine bagli Matürd mahallesinde dogmus ve ayni sehirde vefat etmistir 238852-333944. Türk asilli olma ihtimali kuvvetli olan Imam Matürdnin kabri Semerkanttadir.
Matürdnin yasadigi bölge önceleri Abbas Devletine bagli iken, Mütevekkil-Alellah döneminde basta dogu bölgesi olmak üzere bircok yönetim merkezi idareden ayrilmisti. Matürdnin yasadigi bölge ve cevresine Samanler hakim olmustu. Bu dönemde cesitli alanlarda yetkin alimlerin yetismesi icin gerekli zemin devlet eliyle hazirlanmisti. Imam Matürd böyle bir ortamda ilim tahsil edip eserler vermistir.
Matürd, Ebül-Hasan el-Esar ile birlikte Ehl-i Sünnetin kelam akdesini sistemlestiren, Hz. Peygamber ve ashabinin Islamin temel konularina dair anlayislarini savunup müslümanlar arasinda yerlesmesine caba gösteren, ayrica Mutezile, Sa ve benzeri firkalarla asiri görüsleri sebebiyle mücadele etmis olan büyük bir Islam alimidir. Bu iki alim akil-nakil iliskisindeki mutedil tutumlari dolayisiyla dikkatleri cekmis ve genis kitleler tarafindan kabul görmüstür. Ehl-i Sünnet akiminin bu seckin iki imami arasinda bazi görüs farkliliklari da bulunuyordu. Imamlarinin görüslerini sistemlestiren Esariyye kelamcilari nakli esas alip onu akilla desteklerken, Matürd akaidi, özellikle akil sahasina giren konularda naklin isigi altinda akla itimat etmistir.
Ebü Hanfe cizgisinde ve Eb Mansr el-Matürdye nispetle kurulan Matürdyye mezhebi, tek basina bütün Müslümanlarin yarisini kendisine baglamayi basaran bir ekoldür. Matürdnin Kitabüt-Tevhdi bu ekolün temel kitaplarindan biridir. Buna ragmen Kitabüt-Tevhdin basta Matürdyye mensuplari olmak üzere ilim adamlari tarafindan yeterince bilindigini söylemek mümkün degildir.
Prof. Dr. Bekir Topaloglu tarafindan tercüme edilen ve Vakfimizca yayimlanan Kitabüt-Tevhdin, Imam Matürd ve ekolü üzerindeki anlasilmaz ihmali belli ölcüde giderecegini ümit etmekteyiz.
